Zorgcircuit Psychose
Noord-West-Vlaanderen
VISIE EN DOELSTELLINGEN VAN HET ZORGCIRCUIT PSYCHOSE NOORD-WEST-VLAANDEREN
VISIE
In de huidige evoluties binnen de geestelijke gezondheidszorg, speelt het befaamde Art. 107 een belangrijke sturende en stimulerende rol, door middel van een aantal concrete opdrachten en kansen rond gerichte samenwerking en afstemming. Zoals de bijhorende gids rond Art. 107 aangeeft, wordt de formele opdracht voor elke regio omschreven als "een betere geestelijke gezondheidszorg door de realisatie van zorgcircuits en netwerken". Daarbij gaat het niet zomaar over het installeren en uitwerken van de verschillende zorgfuncties: net de samenhang, afstemming en verknoping tussen de verschillende functies en partners is essentieel. Dit geldt niet enkel op het niveau van het ruimere netwerk (voor onze regio Netwerk GGZ Noord-West-Vlaanderen), maar ook op het niveau van zorgcircuits voor specifieke doelgroepen.
Met andere woorden, er wordt niet enkel gestreefd naar een sterkere ‘algemene’ samenwerking en afstemming rond de brede doelgroep van mensen met een psychiatrische problematiek of hulpvraag, het is tegelijk het opzet om ook voldoende gedifferentieerd en flexibel tegemoet te komen aan specifieke noden, gelinkt aan een specifieke psychiatrische kwetsbaarheid of situatie.
Concreet betekent het opzetten van een “Zorgcircuit Psychose Noord-West-Vlaanderen” dat we goede samenwerking en afstemming willen realiseren tussen alle voorzieningen, diensten en andere partners die betrokken zijn in de behandeling en zorg voor mensen met een psychotische kwetsbaarheid. Binnen dit Zorgcircuit Psychose is het niet de bedoeling om 'vastgelegde zorgpaden of zorgtrajecten' voorop te stellen, maar wel eerder een 'circuit' aan te bieden waarbinnen op maat van de cliënt gewisseld kan worden (wisselsporen). Dergelijke ‘wisselsporen’ en 'individuele hersteltrajecten' doorheen verschillende voorzieningen, diensten en mede-betrokkenen, kunnen ook de principes van getrapte zorg helpen mogelijk maken, bv. reguliere, laagdrempelige zorg waar het kan, meer specifieke of intensieve behandeling en gerichte ondersteuning wanneer het nodig is - telkens ook zoveel mogelijk op maat van de persoon en de uitbouw van een eigen netwerk. Bij psychose is het ook moeilijk te denken in afgebakende tijdsperioden. Er is vooral een ‘proces-denken’ nodig. Het realiseren van 'continuïteit' voor de persoon zelf is essentieel, ook doorheen verschillende voorzieningen, teams of andere steunfiguren. Dit vraagt alweer een voortdurende, degelijke afstemming binnen de zogenaamde 'triade': het basisnetwerk cliënt - familie of naasten - de op dat moment betrokken zorg- en hulpverleners.
DOELSTELLINGEN
Het zorgcircuit wil de zorg, behandeling en ruimere herstelondersteuning voor mensen met een psychotische kwetsbaarheid en hun familie of naastbetrokkenen meer toegankelijk en meer doeltreffend maken.
Het gezamenlijk streefdoel van het Zorgcircuit Psychose Noord-West-Vlaanderen is: elke zorgvrager met psychotische kwetsbaarheid tijdig het meest passende antwoord bieden (zowel qua inhoud, vorm als plaats van de zorg), waarbij ook overgangen in de ondersteuning en behandeling zo naadloos mogelijk verlopen. De partners van het zorgcircuit engageren zich om daartoe alle essentiële elementen (zorgmodules, zorgfuncties, gerichte methodieken, ...) en noodzakelijke randvoorwaarden te definiëren en uit te bouwen, op individuele maat van mensen met een psychotische kwetsbaarheid.
We wensen een bredere en betere afstemming te realiseren, zowel op casusniveau als binnen de regio en op het ruimer maatschappelijk niveau. Het zorgcircuit psychose poogt een samenwerkingsverband te creëren tussen alle voorzieningen, diensten en privé-praktijken (zowel binnen als buiten de GGZ) die in aanraking komen met mensen met een psychotische kwetsbaarheid en hun naaste omgeving, zodat afstanden en drempels verkleinen.
VERBINDING MAKEN
In het huidige samen-werken en samen spreken rond psychotische kwetsbaarheid, komt telkens weer het belang van 'verbinding maken' bovendrijven, in verschillende betekenissen.
- hulpverlenen is verbinding maken; dit investeren in (h)echte verbinding is een belangrijke leidraad, ook bij behandeling én crisissituaties, zodat steeds weer ruimte kan worden gemaakt voor herstel; zonder uitstel vanáf de crisissituatie verbinding zoeken en vinden, met en tussen mensen, zowel rond klachten als rond krachten bij de persoon zelf - zowel rond bezorgdheden als rond hulpbronnen bij de naastbetrokkenen en de omgeving (cfr. Open Dialogue);
- de kracht van het samen-werken zelf: verbinding maken met iedereen die eigenlijk al betrokken is (de persoon zelf, de andere ‘naastbetrokkenen’ die de persoon zelf als belangrijk benoemt: familieleden, mantelzorgers, vrienden, mensen uit de buurt, hulpverleners, andere compagnons, …) en kwartiermaken met anderen die mogelijk een ondersteunende of gastvrije rol kunnen spelen
- hierbij ook verbinding maken tussen heden, verleden en toekomstplannen, waarbij bv. de crisis een plaats kan krijgen in het eigen verhaal van de persoon zelf, in de familiale historiek en in het verdere persoonlijke hersteltraject; verbinding van elk persoon met zichzelf en het eigen herstelverhaal, met ruimte en kansen rond eigen doelen, gevoel, denken, handelen en dromen - het belang van kleine en grotere tussenstappen, zodat mensen ondanks hun kwetsbaarheden weer verder kunnen
- dit gaat dan weer gepaard met authentieke aandacht en voorrang geven aan wat mensen en hun omgeving zélf aangeven dat ze nodig hebben, aansluiten bij wat ze zelf lastig vinden, waar ze zelf tegenaan lopen, waar ze zich zelf zorgen over maken, waarvoor ze zelf willen gaan, wat er volgens hen wel en niet werkt, waarrond ze zelf willen samenwerken en verantwoordelijkheid willen opnemen, welke weg ze voor zichzelf willen zoeken, binnen hun eigen netwerk, … (verbindende gesprekken cfr. Jules Tielens)
- opnieuw verbinding mogelijk maken bij de persoon zelf (metafoor van de ‘kortsluiting in het hoofd’ - zie boek van Brenda Froyen), om van daaruit ook weer verbinding te kunnen maken met anderen (cfr. Stijn Vanheule); of herstel kan tegelijk ook andersom verlopen: weer verbinding maken met jezelf door verbinding te vinden bij anderen
- helpen zoeken naar de betekenis van de psychose voor de persoon zelf, verbindend spreken over de ervaringen die het thema zijn van de psychose (cfr. boek van Ingrid Lammerant)
- ...
Het logo van het Zorgcircuit Psychose Noord-West-Vlaanderen (zie hierboven), waarin het belang van 'verbinding maken' mooi en treffend wordt gesymboliseerd, werd ontworpen door Ingrid Lammerant.
CONCRETE PROJECTEN
vroegdetectie en vroeginterventie rond psychose:
sinds 2009 uitbouw van VDIP/PET (Psychiatrisch Expertise Team) en MVIP (Mobiel Vroeg Interventieteam Psychose)
vaste waarden rond familie-ondersteuning van mensen met een psychotische kwetsbaarheid:
- De Stem, praatkaffee psychose (sinds 2010), zie www.praatkaffee-destem.be
- InfoP: info- en gesprekgroepen (ontstaan vanuit PZ OLV, samenwerking sinds 2010)
- Compas: copingcursus (ontstaan vanuit PZ OLV, samenwerking sinds 2010)
- symposium VDIP Noord-West-Vlaanderen (2012): 'Psychose - van vroegdetectie tot interventie. Op tijd begonnen is toekomst gewonnen.’
- training en workshops ‘motiverende gespreksvoering bij psychose’ (2015-2016), in samenwerking met Janssen Academy, dr. Jules Tielens (verbindende gesprekstechniek) en prof. dr. Vervaet
- congres en masterclass ‘Verbindend spreken met psychose’ rond Open Dialogue in april 2016, in samenwerking met prof. dr. Jaakko Seikkula, dr. Ludi Van Bouwel, Henk-Willem Klaassen, Ingrid Lammerant, prof. dr. Stijn Vanheule - masterclass 'Open Dialogue' aangevuld met deelnemers vanuit VRINT Leuven (Mariska Christianen), UPC Kortenberg (Martine Lambrechts), VDIP Antwerpen (Geert Vandendriessche), PC Sint-Hiëronymus (dr. Stephan De Bruyne, Joris Corthouts), MoleMann-Tielens De Brouwerij Amsterdam (dr. Jules Tielens), PC Gent-Sleidinge (Peter Dierinck, Vlaamse Werkgroep Kwartiermaken) en eigen ervaring (Brenda Froyen)
- opstart van onze Open Dialogue Academie, voor verdere concrete opvolging van onze inspanningen en plannen hierrond
- op 19-20 oktober 2017 het tweede congres 'op weg met Open Dialogue', in samenwerking met Jaakko Seikkula, Stijn Vanheule, Jim Wilson, Nina Saarinen, Wilma Boevink, Dorte Elleby, Helle Vase Sørensen - en bijkomend verschillende masterclasses voor artsen, beleidsmakers en de Open Dialogue Academie
STUURGROEP ZORGCIRCUIT PSYCHOSE NOORD-WEST-VLAANDEREN
PZ Onzelievevrouw, Brugge
PC Sint-Amandus, Beernem
AZ Sint-Jan Brugge-Oostende
AZ Sint-Lucas, Brugge
PVT Sint-Augustinus, Brugge
PVT De Ent, Torhout
Inghelburch centrum voor psychische revalidatie, Brugge
CGG Noord-West-Vlaanderen
MVIP, Mobiel Vroeg Interventieteam Psychose
PET, Psychiatrisch Expertise Team
...
ORGANISATIE CONGRES, MASTERCLASS EN OPEN DIALOGUE ACADEMIE
PZ Onzelievevrouw, Brugge
PC Sint-Amandus, Beernem
AZ Sint-Jan Brugge-Oostende
MVIP, Mobiel Vroeg Interventieteam Psychose
...